Thứ trưởng Bùi Thế Duy: Phát triển hơn nữa việc ứng dụng công nghệ vào tài chính

Fintech đang phát triển mạnh mẽ

Phát biểu tại Hội thảo quốc tế “Công nghệ tài chính trong nền kinh tế thông minh” vừa diễn ra, ông Ngô Tự Lập, Viện trưởng Viện Quốc tế Pháp Ngữ (IFI) – ĐHQGHN cho biết, công nghệ tài chính (Fintech) đang phát triển nhanh và mạnh mẽ, làm thay đổi sâu sắc phương thức và mô hình kinh doanh, cũng như tác động đến hành vi của các chủ thể tham gia thị trường (khách hàng, các nhà cung ứng dịch vụ khách hàng, các công ty cung cấp các dịch vụ bổ trợ, các cơ quan quản lý nhà nước liên quan).

Những thay đổi này tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh mới, nhưng cũng hàm chứa nhiều rủi ro cho các chủ thể tham gia thị trường, và những thách thức đối với các tổ chức quản lý nhà nước về tài chính, tiền tệ và các tổ chức kinh doanh.

Dưới sự bảo trợ của ĐHQGHN và Cộng đồng Pháp ngữ, Viện Quốc tế Pháp Ngữ (IFI) cùng với trường Đại học Quản trị Normandie (Cộng hòa Pháp) và Viện Phát triển Doanh nghiệp (VCCI) tổ chức Hội thảo quốc tế “Công nghệ tài chính trong nền kinh tế thông minh” nhằm nhận diện những thách thức và cơ hội đối với lĩnh vực tài chính trong thời đại chuyển đổi số liên quan tới mọi mặt của đời sống, kinh tế – xã hội: khuôn khổ pháp lý; bảo mật và an toàn thông tin; những đòi hỏi về công nghệ, tổ chức kinh doanh các dịch vụ tài chính, cũng như những vấn đề đặt ra đối với người tiêu dùng…

Thứ trưởng Bùi Thế Duy phát biểu tại sự kiện. Ảnh: Phong Lâm 

Cùng phát biểu tại sự kiện này, ông Bùi Thế Duy, Thứ trưởng Bộ KH&CN cho biết, Việt Nam đang là quốc gia đi đầu, tiên phong  tại khu vực Đông Nam Á trong việc tiếp cận nhiều xu hướng mới nổi trên thế giới, trong đó có việc ứng dụng công nghệ thông tin, đẩy mạnh số hóa trong lĩnh vực tài chính. Đối với những xu hướng, mô hình kinh doanh mới nổi như Fintech, Việt Nam cũng đã có nhiều hoạt động gồm cả về nghiên cứu, phát triển, đào tạo và ứng dụng.

“Tại Hội thảo hôm nay, với sự tham dự của các chuyên gia về tài chính, công nghệ, tôi mong muốn các doanh nghiệp, những đơn vị, tổ chức, cá nhân quan tâm sẽ có được những kiến thức, kinh nghiệm bổ ích về Fintech, về xu hướng ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực tài chính. Tôi cũng mong muốn rằng thời gian tới, chúng ta làm sao để phát triển hơn nữa việc ứng dụng công nghệ vào tài chính, từ đó có thể hình thành nên các doanh nghiệp mới chuyên về Fintech”, Thứ trưởng Bùi Thế Duy nhấn mạnh.

Cùng phát biểu tại sự kiện này, ông Hà Huy Tuấn, Phó chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính quốc gia cho biết, Fintech là các mô hình kinh doanh sáng tạo và công nghệ mới nổi có khả năng biến đổi ngành dịch vụ tài chính (IOSCO). Fintech có tác động lớn đến ngành dịch vụ tài chính khi nó làm thay đổi sâu sắc cấu trúc các sản phẩm tài chính, cấu trúc thị trường tài chính, hành vi khách hàng, mô hình kinh doanh. Đồng thời, tạo ra sự sự mới mẻ trong các mối quan hệ giữa: Nhà cung ứng dịch vụ (công ty Fintech hoặc Ngân hàng) – Khách hàng; Nhà cung ứng giải pháp (vendor) – Ngân hàng; Giữa các ngân hàng với nhau.

Tuy nhiên, Fintech cũng đem lại những rủi ro cho khách hàng và đối với các cơ quan giám sát. Với khách hàng sẽ là nguy cơ bị rò rỉ thông tin cá nhân, bảo mật thông tin tài chính. Còn với các ngân hàng và cơ quan giám sát, Fintech có thể sẽ mang lại rủi ro hay đổi chiến lược kinh doanh do công nghệ mới và mô hình kinh doanh mới; Rủi ro hoạt động do phụ thuộc vào bên thứ 3 cung cấp các dịch vụ như dữ liệu; Rủi ro không gian mạng và rủi ro tuân thủ trong trường hợp ngân hàng không bảo vệ được quyền lợi khách hàng, bảo mật thông tin khách hàng theo yêu cầu của khuôn khổ pháp lý; Rủi ro rửa tiền cần có biện pháp giám sát cẩn trọng; Rủi ro thanh khoản, rủi ro tín dụng với các sản phẩm Fintech.

Quang cảnh Hội thảo. Ảnh: Phong Lâm 

Ông Hà Huy Tuấn cũng cho biết thêm, đối với việc phát triển Fintech, nhiều quốc gia trong khu vực và trên thế giới cũng đã có những chính sách cụ thể, riêng biệt để thúc đẩy hình thái này.

Cụ thể, tại Hàn Quốc tính tới tháng 4/2019 có  gần 600 công ty Fintech và quốc gia này cũng đã hình thành nên một hệ thống quy định pháp lý tương đối hoàn chỉnh về lĩnh vực này như: Đạo luật giao dịch tài chính điện tử (EFTA) –2006; Đạo luật bảo vệ thông tin cá nhân (PIPA) –2011; Quy định về cho vay ngang hàng (P2P Lending Guidelines) – 2012; Đạo luật đặc biệt về khuyến khích đổi mới trong lĩnh vực tài chính – có hiệu lực từ 1/4/2019; Đạo luật Báo cáo Giao dịch tài chính (FTRA); Đạo luật; Bảo vệ người tiêu dùng trong lĩnh vực thương mại điện tử; Đạo luật Giao dịch ngoại hối.

Bên cạnh đó, Hàn Quốc cũng có ưu tiên hỗ trợ các doanh nghiệp Fintech thâm nhập thị trường, đơn giản hóa các thủ tục hành chính, thành lập trung tâm Fintech Hàn Quốc (tháng 3/2015) và Khuyến khích các tập đoàn lớn phát triển Fintech (Kakao Pay - N Pay - Samsung Pay- Kakao Bank - K-Bank).

Tại Singapore, với hơn 400 công ty Fintech, quốc gia này cũng đã Xây dựng một khuôn khổ pháp lý và chính sách hỗ trợ mang tính ổn định, rõ ràng và thân thiện dành cho Fintech. Trong đó, xây dựng khuôn khổ pháp lý thử nghiệm (Fintech regulatory sandbox) + Fintech Lab – nghĩa là các công ty Fintech thử nghiệm sản phẩm, dịch vụ mới mà không phải lo lắng về rủi ro pháp lý; Thành lập cơ quan chuyên trách về Fintech (FintechOffice) gồm các cơ quan chức năng chính phủ tư vấn các công ty khởi nghiệp Fintech về các chương trình hỗ trợ vốn, các quy định pháp lý về Fintech trong lĩnh vực tài chính ngân hàng; Tổ chức Ngày hội Fintech Singapore để tập hợp cộng đồng Fintech trên toàn cầu để chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm, hợp tác trong việc tạo ra sản phẩm mới …

Khuôn khổ pháp lý cho Fintech tại Việt Nam còn sơ khai

Phó chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính quốc gia cho rằng, đối với Việt Nam, chúng ta có tiềm năng phát triển Fintech rất lớn. Số lượng các công ty Fintech tăng gấp đôi lên gần 100 công ty (năm 2016 có 40 công ty), trải rộng trên nhiều lĩnh vực. Các công ty, doanh nghiệp công nghệ lớn như FPT, Viettel, VNPT quan tâm, hỗ trợ đầu tư cho hoạt động khởi nghiệp. Dự báo giá trị giao dịch của thị trường Fintech Việt Nam tăng lên mức 7,8 tỷ USD vào năm 2020

“Dù tiềm năng lớn nhưng đối với Fintech, chúng ta mới chỉ khai phá ở mức độ thấpvà khuôn khổ pháp lý cho Fintech tại Việt Nam còn sơ khai, chủ yếu là một số đề án mang tính vĩ mô và quy định về thanh toán như: Đề án Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến  2025; Đề án nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ ngân hàng cho nền kinh tế; Đề án Phát triển thanh toán không dùng tiền mặt giai đoạn 2016 – 2020; Đề án Hoàn thiện khung pháp lý để quản lý, xử lý đối với các loại tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo…

Chúng ta hầu như chưa có khuôn khổ pháp lý quy định rõ vềbản chất sản phẩm, dịch vụ, các tiêu chuẩn của sản phẩm/dịch vụ; Mô hình hoạt động, địa vị pháp lý, các điều kiện thành lập và hoạt động  của công ty Fintech; Bảo vệ người tiêu dùng sản phẩm tài chính, bảo vệ thông tin cá nhân”, ông Hà Huy Tuấn nói về khó khăn mà mô hình như Fintech đang đối mặt.

Phó chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính quốc gia Hà Huy Tuấn cho rằng, Việt Nam có tiềm năng rất lớn để phát triển Fintech. Ảnh: Phong Lâm

Trước thực trạng trên,ông Hà Huy Tuấn cho rằng, trước sự phát triển mạnh của Fintech và trong bối cảnh nhiều quốc gia trên thế giới đã có những chính sách mở để thúc đẩy mô hình này, Việt Nam cũng cần rút ra cho mình những bài học kinh nghiệm nhất định.

“Tôi cho rằng Việt Nam cần tiến hành một số hoạt động mang tính lâu dài như xây dựng khung pháp lý thử nghiệm (regulatory sandbox) - cơ chế cho phép các công ty Fintech startup được thí điểm/thử nghiệm các sản phẩm, dịch vụ trước khi cung ứng sản phẩm chính thức ra thị trường; Xây dựng một khung pháp lý hoàn chỉnhđối với Fintech bao trùm các hoạt động dịch vụ Fintech, bảo vệ người tiêu dùng, phòng chống rửa tiền…

Đồng thời, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý/ngân hàng trung ương và các đối tượng chịu sự điều chỉnh của khung khổ pháp lý về Fintech; Phối hợp giữa cộng đồng Fintech trong nước và quốc tế”, ông Hà Huy Tuấn nhấn mạnh.