Chuyển đổi tăng trưởng theo chiều sâu bằng kinh tế số

Đây là một trong những nhận định được nhiều chuyên gia, học giả, nhà nghiên cứu, các doanh nghiệp đưa ra tại hội thảo “Kinh tế số: nhận diện, định vị các tiềm năng và thách thức”.

Phát biểu tại hội thảo, ông Phùng Danh Thắng - Chủ nhiệm Khoa Quốc tế Pháp ngữ (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết: cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang diễn ra mạnh mẽ, được thúc đẩy bởi sự bùng nổ của công nghệ kỹ thuật số với định hướng tất yếu là quá trình chuyển đổi số.

Nền kinh tế chịu những tác động sâu sắc của quá trình này và kinh tế số trở thành một trong những hướng đi chính của kinh tế toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Không chỉ đơn thuần là một phần của sự phát triển, kinh tế số còn là trụ cột chính trong quá trình chuyển đổi số của một quốc gia, cùng với Chính phủ số và xã hội số.

Kinh tế số có thể được chia thành nhiều lĩnh vực và trong mỗi lĩnh vực, công nghệ kỹ thuật số như blockchain, bigdata, IoT… đang chuyển đổi các mô hình kinh doanh truyền thống và tạo ra những cơ hội mới cho đổi mới tăng trưởng. Theo ông Phùng Danh Thắng, trên thế giới, kinh tế số cũng được quan tâm chú trọng ở những nền kinh tế lớn như Mỹ, Trung Quốc. Nền kinh tế số của Trung Quốc theo báo cáo của Cyberspace Administration of China, đứng thứ 2 thế giới với 6,96 nghìn tỷ USD vào năm 2022 chiếm 41,5% GDP.

Ở Việt Nam, theo báo cáo của Bộ Thông tin và Truyền thông, tỷ trọng kinh tế số trong GDP năm 2022 là 14,26% tương đương với 23 tỷ USD. Trong 6 tháng đầu năm nay, tăng trưởng kinh tế số ước đạt 15,26% và tăng lên mức 17% vào cuối năm nay. Những con số này cho thấy tiềm năng rất lớn của kinh tế số ở Việt Nam nói riêng và trên thế giới nói chung.

Phân tích thêm về kinh tế số, ông Lê Nguyễn Trường Giang - Viện trưởng Viện Chiến lược chuyển đổi số (DTSI) nhấn mạnh: Kinh tế số không phải là ngành kinh tế mới mà bao trùm tất cả ngành kinh tế truyền thống, ở đó kinh tế số có khả năng tạo ra tầng (level) mới trên đó và tạo ra giá trị gia tăng đột phá từ việc chuyển đổi cách thức.

Chẳng hạn, ở kinh tế truyền thống trước đây một sản phẩm hàng hoá nào đó được sản xuất và định giá là 10 đồng, nhưng với cách thức mới, kinh tế số có thể làm cho sản phẩm hàng hoá đó có giá trị gấp 10 lần và hơn thế nữa. Điều đó có nghĩa là sản xuất vật chất, sản xuất công nghiệp, dịch vụ vẫn là nền tảng quan trọng của nền kinh tế.

Với ý nghĩa và giá trị trên, kinh tế số nói riêng và tiến trình chuyển đổi số mang đến cơ hội nâng cao năng lực, cải thiện năng suất cho nền kinh tế thông qua đột phá về giá trị, góp phần chuyển đổi tăng trưởng kinh tế từ chiều rộng như hiện nay sang chiều sâu. Đề cập đến đợt suy thoái kinh tế đang diễn ra trên toàn cầu, tác động khá lớn đến nền kinh tế và doanh nghiệp Việt Nam, ông Lê Nguyễn Trường Giang cho rằng, giới hạn tăng trưởng theo chiều rộng không thể duy trì mãi được, đòi hỏi nền kinh tế và doanh nghiệp phải chuyển đổi cách thức tăng trưởng theo chiều sâu, hướng đến gia tăng giá trị trên nền tảng kinh tế có yếu tố tri thức nhiều hơn, đưa khoa học công nghệ trở thành nền tảng, động lực phát triển.

Do đó, giá trị kinh tế số đến từ việc chuyển đổi sang nền tảng mới. Không thể thực hiện kinh tế số bằng tư duy cũ mà cần có tư duy mới để kiến tạo tầng kinh tế mới. Nền tảng sản xuất mới được định hình bắt đầu từ nguồn tài nguyên mới, cách thức vận hành mới và những sản phẩm, dịch vụ hàng hoá mới. Đây là điều quan trọng.

Tuy nhiên, do có nhiều nội dung mới nên theo ông Lê Nguyễn Trường Giang, có 3 trở ngại, khó khăn trong phát triển kinh tế số. Đó là chưa làm rõ nội hàm của khái niệm này để có thể định hình, vận hành và phát triển kinh tế số; tiến trình chuyển đổi số cần được thúc đẩy đến giai đoạn nhất định thì mới đủ điều kiện cần để kinh tế số tạo ra nền tảng giá trị và thiếu nguồn nhân lực có chất lượng, có khả năng để tham gia vào các ngành kinh tế số.